การสังเกต สีของดินบอกอะไร ?
การสังเกต สีของดินบอกอะไร
เคยสงสัยไหมว่าดินแต่ละบริเวณจะมีสีที่แตกต่างกันไป เช่น สีดำ น้ำตาล เหลือง แดง หรือ สีเทา รวมถึงจุดประสีต่าง ๆ พอจะตอบได้ดังนี้สีของดินที่ต่างกันขึ้นอยู่กับชนิดของแร่ที่เป็นองค์ประกอบในดิน สภาพแวดล้อมในการเกิดดิน ระยะเวลาสีของดินเป็นสมบัติของดินที่สามารถมองเห็นได้ชัดเจนกว่าสมบัติอื่น ๆ ดังนั้น จากสีของดิน เราสามารถที่จะประเมินสมบัติบางอย่างของดินที่เกี่ยวข้องได้ เช่น การระบายน้ำของดิน อินทรียวัตถุในดิน ระดับความความอุดมสมบูรณ์ของดินดินสีดำ สีน้ำตาลเข้มหรือสีคล้ำ
เราจึงอาจพิจารณาสีดินเป็นแนวทางการใช้ประโยชน์ที่ดินได้ แต่การตีความนี้อาจใช้งานได้เพียงคร่าวๆ เพราะขึ้นอยู่กับปัจจัยอื่นๆ อีกหลายประการ ตัวอย่างแนวทางจัดการดินโดยอิงสีดินมีดังนี้
1 ดินสีคล้ำ มักมีความอุดมสมบูรณ์สูง เนื่องจากมีอินทรียวัตถุมาก ถ้าเป็นดินที่ลุ่มต่ำหน้าดินมีสีคล้ำและดินชั้นล่างมีสีเทา เนื่องจากสภาพอับอากาศ จะต้องเตรียมการระบายน้ำถ้าต้องการปลูกพืชที่ไม่ทนสภาพน้ำท่วม ในบางท้องที่ดินชั้นล่างอาจมีจุดประเป็นสีเหลืองฟางของแร่จาโรไซท์ (jarosite) ซึ่งจะซึ่งจะสลายตัวทำให้ดินเป็นกรด ตั้งแต่กรดปานกลางถึงกรดจัด การใช้ประโยชน์ที่ดินจะต้องเริ่มด้วยการลดความเป็นกรดโดยการเพิ่มปูน และระวังไม่ลดน้ำใต้ดินลงต่ำกว่าชั้นจาโรไซท์ เพราะจะทำให้สารประกอบชนิดนี้มีความเป็นกรดสูงขึ้น
2 สีเหลืองหรือแดงของดินส่วนใหญ่จะเป็นสีออกไซด์ของเหล็กและอลูมิเนียม แสดงถึงการที่ดินมีพัฒนาการสูง ผ่านกระบวนการผุพังสลายตัวและซึมชะมานาน เป็นดินที่มีการระบายน้ำดี แต่มักจะมีความอุดมสมบูรณ์ต่ำ ดินสีเหลืองแสดงว่าดินมีออกไซด์ของเหล็กที่มีน้ำเป็นองค์ประกอบ ส่วนดินสีแดงจะเป็นดินที่ออกไซด์ของเหล็กหรืออลูมิเนียมไม่มีน้ำเป็นองค์ประกอบ
ดินสีขาวหรือสีเทาอ่อน
3 ดินสีขาวหรือสีจาง มักเป็นดินที่มีความอุดมสมบูรณ์ต่ำ เนื่องจากวัตถุต้นกำเนิดเป็นหินแร่สีจาง ซึ่งมีธาตุอาหารน้อย ถ้าดินมีเนื้อเป็นดินทราย จะทำงานง่ายเพราะเป็นดินเบา (light soil) แต่ต้องระวังเรื่องการซึมลึก (deep percolation) ของน้ำชลประทาน และการชะละลายธาตุอาหารพืชจนเลยเขตรากพืช ดินสีขาวบางชนิดอาจมีเนื้อดินเป็นดินเหนียว ซึ่งมีความอุดมสมบูรณ์ค่อนข้างต่ำ การระบายน้ำดีปานกลาง ต้องพิจารณาเรื่องการเพิ่มปุ๋ยให้พืช ดินบางชนิดสีจางเพราะมีการสะสมเกลือในหน้าตัดดินต้องระวังเรื่องการให้น้ำ ไม่ให้มากเกินไปจนเกลือกระจายและควรวางแผนชะละลายเกลือออกจากดินด้วย
4 การที่ดินมีสีเทา เทาปนน้ำเงิน หรือน้ำเงิน บ่งชี้ว่าดินอยู่ในสภาวะที่มีน้ำแช่ขังเป็นเวลานาน เช่น ดินนาในพื้นที่ลุ่ม หรือดินในพื้นที่ป่าชายเลนที่มีน้ำทะเลท่วมถึงอยู่เสมอ มีสภาพการระบายน้ำและการถ่ายเทอากาศไม่ดี ทำให้เกิดสารประกอบของเหล็กพวกที่มีสีเทาหรือสีน้ำเงิน แต่ถ้าดินอยู่ในสภาวะที่มีน้ำแช่ขังสลับกับแห้ง ดินจะมีสีจุดประ ซึ่งโดยทั่วไปมักปรากฏเป็นจุดประสีเหลืองหรือสีแดงบนพื้นสีเทา ซึ่งเป็นผลมาจากการเปลี่ยนแปลงของสารประกอบออกไซด์ของเหล็กที่สะสมอยู่ในดิน โดยสารเหล่านี้จะเปลี่ยนแปลงไปอยู่ในรูปที่มีสีเทาเมื่ออยู่ในสภาวะที่มีน้ำแช่ขัง ขาดออกซิเจนเป็นเวลานาน ๆ และเปลี่ยนไปอยู่ในรูปที่ให้สารสีแดงเมื่อได้รับออกซิเจน
ขอบคุณที่มา : SV Group
